March 24, 2024

My Homeland, My One and Only

By Anush Aslibekyan

Translated from Armenian by Artsvi Bakhchinyan and Nora Armani

Today, I long to enjoy my furtive old age,

as I securely wrap myself in a shawl,

sipping my tea, oblivious to the news, indifferent to

currency inflations and the declining price of oil.

Today, I wish to cede to an impulse; an urge to live passively.

Today, I hope to lose my glasses, and with them my sight

and my mind, in the throes of this blinding pain

caused by the rapidly shrinking borders of my Homeland

as they slowly recede with the fog.

Today, I wish to spring out of my slumber with a skipped heartbeat; to frantically search

for my most treasured property, lost, and to find it.

I wish to not attend to my children, nor discipline them,

but observe them intently from a nearby window; hug them from a distance,

preserve their childhood forever in my soul,

and doing so hold on to a lasting Joy.

O, my Homeland,

Crouched on a hill, you look utterly helpless and distraught

as you stoop before countless bleak rectangular tombstones

draped in carnations doused with tear drops.

You seek help from an eternally sealed valiant silence.

Drenched in blood, yet so beautiful,

you deeply pierce our hearts with so much pain, yet warmth.

You wrap us in immense sorrow with such force.

Today, as I age, I attempt to avert your innocent gaze and bury my head,

but I know that now, more than ever,

I must nurse and cradle you.

Let our boys rest in Yerablur. Let them revel in the peace they won, dear one!

Let their mothers’ hearts, shattered to million pieces, scatter into the universe

like the dusty Milky Way.

Our orphans’ torrential tears wash out the muddy raindrops of London and St. Petersburg.

Shake loose the deep furrows of fathers toiling for a future.

Abandon all futile efforts and come to me, my nursling.

I have vast experience in caring for the young.

My tender love turns infants into prophets and sages.

My kisses breathe life into youth,

turning them into giants and gods

that rule oceans and stars, temples and abbeys,

adorned with Birds of Paradise and Eden Flowers.

O, my Homeland,

Grant me the sacred right to nurse you,

and I will kiss you like I kiss my offspring,

who have learned to love,

who have learned the secret of the Heavenly Mansion,

who have learned to forgive, as they sing,

“There is poetry in the air today.”

And I, who swayed with masks behind closed stage curtains,

feel doused in poetry today.

I am the one who knows you so well,

who tended to your wounds in 88, the 90s, 2016 and 2020.

I am the one whose poetry spoke even before those wounds bruised your soul.

I am the one who did not see your wounds but caressed their deep scars.

Crying, praying, dying, my trampled spirit resurrected when I became a mother.

I learned volumes about the earth, the universe, water, and the call of blood.

Today, in distant Crefeld, a little girl silently ascended to heaven,

and her poor Armenian parents were left perplexed not knowing

whether to scatter her ashes over the ocean,

or in a wooden box to bury her uprooted little Armenian body

in your land spattered with scabs and open wounds.

Dear Homeland, you warm my heart.

Yesterday, a father and his son

fell into the hands of the enemy

in the most incomprehensible, unexpected circumstances.

Crushed to the ground by the force of arms, they suddenly rose, hot and tender,

as they breathed their Homeland air, that came to them they know not from where.

One look exchanged and they felt as one, understood one another.

They held onto each other, slowly and confidently,

not in fear of death but for the joy of sharing the insane happiness

of being wrapped in each other’s scent as they reconciled with death.

At that very moment the untenable happened.

At that very moment, the universe felt your passion, my Homeland,

and knew that weapons are powerless,

before bodies touching the Eternal.

O, mighty one,

grant me the sacred right to tend to you,

and my milk and blood will become pearls and rubies at your feet.

The sap I feed you, drop by drop,

Will turn you into a giant again.

O, my Homeland,

O, my One,

My only

One.

December 23, 2020

Translated by

Artsvi Bakhchinyan

(Yerevan, Armenia),

Nora Armani

(New York City, USA)

March - May 2021

Հայրենիքս, Միակս, Ուրիշս

ԱՆՈՒՇ ԱՍԼԻԲԵԿՅԱՆ

Այսօր ես վաստակած (խաբուսիկ) ծերություն վայելելու ցանկություն ունեմ՝
տաք շալով փաթաթվելու,
թեյ խմելու, ինձ թույլ տալու լուրեր չլսել,
եվրոյի բարձրացող գնի ու նավթի արժեզրկվող գույնի մասին ոչինչ չիմանալու,
մի քիչ ապրելու ու ոչինչ չանելու հրամայական, պահանջ,
այսօր ակնոցս կորցնելու, կուրանալու,
հոդացավերից ցնորվելու ցանկություն ունեմ,
որ չտեսնեմ մառախուղի պես արագորեն տարրալուծվող

Հայրենիքիս սահմանները:

Այսօր ես ունեցածիս մասին մոռանալու
ու սրտխփոցով ընդհատված քնից վեր թռչելով՝
այն սարսափահար փնտրելու ու դարձյալ գտնելու ցանկություն ունեմ,
զավակներիս ո՛չ թե խնամելու, ո՛չ թե խրատելու,
այլ կողքի պատուհանից անվերջ դիտելու, հեռակա գրկելու, աչքերով նկարահանելու, ընդմիշտ հոգումս պահելու

ցանկություն ունեմ նրանց մանկությունը,
որ Ուրախությունն է հենց:

Ա՛խ, Հայրենիք,
դու, որ հիմա բոլորովին անօգնական, խռով մի բլրում ես կուչ եկել՝
արտասվաթոր մեխակներով ծածկված,
անթիվ ուղղանկյունաձև սառը սալիկների ծնկներին ծվարել,
օգնություն ես հայցում հավերժորեն դաջված հերոսական լռությունից,
ինչպե՞ս կարողացար այսքան մեր սիրտը մխրճվել՝ ցավոտ ու կաթոգին,
այսքան տրտում, բայց վճռական,
այսքան արնոտ, բայց սիրո՜ւն:

Հիմա ես ամեն օր ծերանալու, փախչելու, թաքնվելու ցանկություն ունեմ

քո՝ մանկան պես անպաշտպան հայացքից,

բայց այսօր, հենց հիմա, առավել, քան երբևէ,
քեզ կրծքով կերակրելու ու բարուրելու պարտք ունեմ:
Թո՛ղ տղաներին իրենց Եռաբլրում՝ շահած խաղաղության հետ, անուշս,
թո՛ղ նրանց ետևից Ծիր կաթինի պես ծորացող նրանց մայրերի միլիոնավոր բեկորների վերածված սրտերը,
որբերի արցունքները, որ պետերբուրգյան ու լոնդոնյան դժգույն անձրևներից էլ հորդառատ են։

Դո՛ւրս եկ ապագայի համար տենդագին մաքառող հայրերի անտակ խորշոմներից, թո՛ղ ու եկ ինձ մոտ, ձագո՛ւկ,
ես զավակներ խնամելու մեծ փորձ ունեմ,
նրանք իմ քնքշանքի ներքո մոգեր ու մարգարեներ են դառնում,
նախշուն հավքեր ու եդեմական ծաղիկներ,
նրանք իմ համբույրներից
հսկաներ ու աստվածներ են դառնում,
օվկիանոսներ ու աստղեր, տաճարներ ու վանքեր:

Ա՜խ… Հայրենիք,
տո՛ւր ինձ քո մայրը լինելու սուրբ իրավունքը,
և ես քեզ կհամբուրեմ հենց այնպես,
ինչպես իմ զավակներին,
որ սիրել գիտեն,
որ գիտեն Երկնային Ապարանքը կառուցելու բոլոր գաղտնիքները,
որ ներել ու երգել գիտեն,
այսօր օրը պոեզիա է բուրում:

Եվ ես, որ սիրում եմ բեմի վարագույրի հետևում

դիմակների հետ պար բռնել,
այսօր ներծծված եմ պոեզիայով,
այն մեկո՛վ, որ քո մասին շատ բան գիտի,
նա տեսել է, շոյել է քո բոլոր վերքերը՝ 88-ին, 92-ին, 16-ին, 20, 20-ին բացված:
Նա գիտի դրանից առաջ էլ բացված քո վերքերի մասին,
բայց չի տեսել, այլ շոշափել է դրանց սպիները՝
լացելով, մտքում մահանալով, աղոթելով, ոտքի կանգնելով, մայր դառնալով:

Նա գիտի հողի, Տիեզերքի, ջրի ու արյան կանչի մասին շատ բաներ:
Այսօր հեռավոր Կրեֆելդում փոքրիկ մի աղջիկ անտրտունջ հեռացավ երկինք, ու նրա խեղճ հայ ծնողները շփոթված են,
նրանք չգիտեն՝ մոխրացնել ու օվկիանոսի՞ն հանձնել,
թե՞ փայտյա արկղիկով օտար հողին պահ տալ այն հայուկի մարմինը, որին կտրել էին իր արմատից,
քեզնից, քո սպիներով ու վերքերով պատված հողից, Հայրենիք,
որ ամենատաքն ես:

Երեկ հայր ու որդի՝
անհասկանալի, անսպասելի, անըմբռնելի հանգամանքներում՝
գազանի ձեռքն ընկան,
զենքի ուժով գետնին տապալված՝ հանկարծ հողից բարձրացող տաք ու գիրգ՝ իրենց Հայրենիքի հոտն առան, որտեղի՞ց, ինչպե՞ս, նրանք չիմացան,
բայց երբ նայեցին միմյանց, նույն բանն ասացին ու իրար հասկացան,
ի՞նչ լեզվով, ինչպե՞ս, ինչո՞ւ, չգիտեմ, բայց դանդաղ ու վստահ հպվեցին իրար մարմիններով:

Ո՛չ թե մահվան վախից,
այլ քո բույրի մեջ պարուրվելու երանությունն իրար հետ կիսելու խենթացնող երջանկությամբ՝
հաշտված մահվան հետ,

և հենց այդ պահին եղավ աններելին,
ու հենց այդ պահին Տիեզերքը զգաց քո հրամայականը, Հայրենիք,
Նա հասկացավ, որ զենքն անզոր է,
երբ մարմինդ հավիտենականին է հպվում:

Տո՛ւր ինձ քո մայրը լինելու սրբազան իրավունքը,
Հզորս,
ու ես քո ոտքերի առաջ մարգարիտներ ու հակինթներ կդառնամ,
մայրական կենարար կաթի պես քեզ ամեն րոպե կաթիլ առ կաթիլ սնելով՝
դարձյալ Հսկա կդարձնեմ,
Հայրենիքս,
Միակս,
Ուրիշս:

23 դեկտեմբերի, 2020 թ.

Anush Aslibekyan is an Armenian writer, theater critic, playwright, PhD in arts. She is an author of four books of fiction. Her plays have been staged in Armenia and elsewhere; samples of her fiction works have been translated into German, Greek, Swedish, Hungarian, Russian, Polish. In November, 2022, actress Nora Armani (who is the co-translator of current poem) presented her English translation of Aslibekyan’s play, MERCEDES AND ZARUHI, at the United Solo Theatre Festival at Theatre Row in New York.